Translate

Τετάρτη 23 Ιανουαρίου 2019

Κεφάλαιο β': Τα ιερά βιβλία


Τα ιερά βιβλία  που συναντάμε στο Αναλόγιο και τα οποία περιέχει σε μεγάλο μέρος ο Ιερός Συνέκδημος είναι τα εξής:

α.Τυπικόν,
β.Ημερολόγιο τυπικό ή δίπτυχα του Φαρλέκα
γ.Ωρολόγιον
δ.Μηναίον ή Μηνολόγιον
ε.Παρακλητική ή Οκτώηχος
ς.Απόστολος
ζ.Ψαλτήριο
η.Τριώδιον
θ.Πεντηκοστάριον
ι.Λειτουργικόν
ια.Ευχολόγιον ή αγιασματάριον (του ιερέα)

τα βοηθητικά βιβλία:
το εγκόλπιο ψάλτου και αναγνώστου
μουσικά βιβλία με παρασημαντική -νότες-

Ο ρόλος που παίζει το καθένα από τα λειτουργικά βιβλία με δυο λόγια:

Το ΤΥΠΙΚΟΝ παλαιότερα ο ιερέας, ο ψάλτης και ο αναγνώστης σε κάθε εκκλησία, από αυτό το βιβλίο ξεκινούσε να μάθει και να προετοιμάσει τις λεπτομέρειες της περιπτώσεως, που αντιστοιχούσε στην ημέρα της τελετής.
Περιέχει με λεπτομέρεια το κανονιστικό τυπικό και όλες τις περιπτώσεις εξειδικεύσεων. Το έργο αυτό προέκυψε μέσα από αιώνες μελέτης, καταγραφής και δοκιμών για τούτο είναι συμπύκνωμα συμπυκνώματος και ως εκ τούτο εξαιρετικά δύσπεπτο κι επομένως δύσχρηστο ακόμη και για έμπειρους ψάλτες και αναγνώστες. Από αυτή τη δυσκολία προέκυψε η ανάγκη για διευκόλυνση με το απόσταγμα όλης αυτής της γνώσης και σοφίας μέσα από οικουμενικές συνόδους έτσι προέκυψε ένα βιβλίο, στην αρχή ήταν απλά δίπτυχα τα λεγόμενα δίπτυχα του Φαρλέκα που περιγράφει όλες τις εξειδικεύσεις της ημέρας και από το οποίο προκύπτει ως βοήθημα το Ημερολόγιον τυπικόν πρόκειται για ένα σημαντικότατο βοηθητικό βιβλίο από το οποίο ξεκινάει η καθημερινή προετοιμασία του ψάλτη και του αναγνώστη όσο και του ιερέα.
το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ  ΤΥΠΙΚΟΝ ή δίπτυχα του Φαρλέκα πρόκειται για την εξέλιξη της ιδέας του  εκδότη Φαρλέκα να τυπώνει δίπτυχα ημερολόγια με το κανονιστικό  πρόγραμμα και τυπικό της ημέρας που στηρίζεται στο Τυπικό. Το ημερολόγιο τυπικό είναι ένα εκκλησιαστικό ημερολόγιο πρόγραμμα, όπου σε κάθε μέρα του χρόνου αντιστοιχεί το τυπικό κανονιστικό της ημέρας. Διευκολύνει έτσι τους ιερείς, ψάλτες και αναγνώστες στην εφαρμογή του τυπικού.
Άρα από το Ημερολόγιο τυπικό ή από το Τυπικό ξεκινάμε τη διαδικασία προετοιμασίας της λειτουργίας.

Το ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ είναι το βασικό λειτουργικό βιβλίο που περιέχει τον κορμό, την δομή  των βασικών κειμένων και των μελών τους που είναι πάντοτε παρόντα σε κάθε ακολουθία. Χρησιμοποιείται δε ανάλογα με την περίπτωση όπως ορίζει το Τυπικό του οποίου μάλιστα περιέχει και αποσπάσματα καθοδηγητικά.

Το ΜΗΝΑΙΟΝ είναι σειρά βιβλίων δώδεκα τόμων που περιέχει τις ακολουθίες των εορταζομένων Αγίων της ημέρας του κάθε μήνα, στοιχεία τα οποία είναι σταθερά ή εναλλάσσονται στους μήνες με τις σταθερές και κινητές εορτές .
Το Μηναίον ή μηνολόγιον συμπληρώνεται με τα βιβλία:
το ΤΡΙΩΔΙΟ για το Τριώδιο την Μεγάλη Τεσσαρακοστή με την Μεγάλη Εβδομάδα
και το ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΑΡΙΟ για την Κυριακή της Ανάστασης μέχρι την Κυριακή των αγίων Πάντων επομένη της Κυριακής της Πεντηκοστής.

το ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΝ είναι το βιβλίο που περιέχει τις λειτουργίες

Η ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΗ Ή ΟΚΤΩΗΧΟΣ είναι βιβλίο που περιέχει τους ύμνους που ψέλνονται στους οκτώ ήχους, ύμνους Αναστάσιμους Σαββάτου-Κυριακής και καθημερινούς.

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ είναι βιβλίο που περιέχει τις επιστολές και πράξεις  των Αποστόλων. Αποσπάσματα από τον Απόστολο αναγιγνώσκονται πριν το Ευαγγέλιο.

Το ΨΑΛΤΗΡΙΟ είναι το βιβλίο των ύμνων του Δαυίδ και άλλων προφητών που ονομάζουμε ψαλμούς. Η μετάφραση των ύμνων αυτών στην Ελληνική από τους εβδομήκοντα  επί Πτολεμαίων-Ελληνιστική εποχή- αποτέλεσε το σώμα των ύμνων που ψέλνονταν από τους πρώτους χριστιανούς Έλληνες και Ελληνίζοντες. Οι μεταφραστές υμνογράφοι χρησιμοποίησαν τα αρχαία ελληνικά μετρικά και υφολογικά πρότυπα οπότε ταίριαξαν και τα μελωδικά πρότυπα που υπήρχαν και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν.

Το ΕΥΧΟΛΟΓΙΟΝ Η' ΑΓΙΑΣΜΑΤΑΡΙΟΝ του ιερέα είναι το βιβλίο για τις ευχές των μυστηρίων κάθε περίπτωσης, χρησιμοποιείται από τους ψάλτες για τον συγχρονισμό τους με τον ιερέα και για τη συμμετοχή τους .

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου