Πως μπορούμε στην πράξη να αξιοποιήσουμε αυτό το βοήθημα
Το πρώτιστο και βασικότερο είναι, πως μπορούμε με την ανάγνωση του να αποκτήσουμε μια ιδέα της βασικής δομής του τυπικού της λειτουργικής ζωής.
Επιπλέον κρατώντας το συνοπτικότατο αυτό βοήθημα στο χέρι ως πιστοί στην εκκλησία, να κατατοπιστούμε λεπτομερώς παρακολουθώντας στην εκκλησία ζωντανά κάθε φορά την ακολουθία των μερών και αναγνωρίζοντας σε ποιο σημείο βρίσκεται κάθε στιγμή η τελετή, να κατανοήσουμε λεπτομερως τη σταθερή δομή Εσπερινού, Όρθρου και Θείας λειτουργίας και παράλληλα, να εντοπίσουμε τα εναλλασσόμενα μέλη τους.
Μπορεί έτσι να βοηθήσει τους πιστούς, που τους μπερδεύει :
-η ασταμάτητη εναλλαγή,
-η αρχαία γλώσσα
-οι συμβολισμοί με τα υψηλά νοήματα
Ενώ το πολυποίκιλο της λειτουργικής ζωής τους αποθαρρύνει, αφού:
-δεν γνωρίζουν από που να ξεκινήσουν και
πως να το χειριστούν
Με τούτο το ελάχιστο βοήθημα μπορεί κανείς, να διακρίνει τα σταθερά από τα οποία μπορεί να ξεκινήσει, διακρίνει δηλαδή την άκρη του πολύτιμου μίτου για να κατανοήσει τη βασική σειρά των λειτουργιών, των υψηλών νοημάτων συμβολισμών και της εν γένει αξίας τους σε κάθε επίπεδο.
Μπορεί επίσης, να διαβάσει δυο λόγια εξήγησης για το νόημα τους τα λειτουργικά και βοηθητικά βιβλία, το ρόλο τους και τις ονομασίες των μερών με εξήγηση τους μέσω του παραρτήματος ορολογίας.
Επιπλέον θα μπορέσει, να κλείσει κενά γνώσης σε όσους χρησιμοποιούν τους ειδικούς όρους χωρίς να γνωρίζουν το ακριβές περιεχόμενο τους.
Η ανάγνωση και μόνο του παραρτήματος της ορολογίας θα δώσει πληροφορίες σε ψάλτες, αναγνώστες και πιστούς που βοηθάει στην ακρίβεια στο λόγο και την επικοινωνία τους. Αφού "ονομάτων επίσκεψις αρχή επιστήμης"
δηλαδή: το ξεκαθάρισμα των ονομάτων είναι η αρχή της επιστήμης.
Χρειάζεται με βεβαιότητα η περαιτέρω ενημέρωση των πιστών και σε αυτή βοηθάει η μετάφραση των βασικών κειμένων, αλλά και των εναλλασσόμενων ύμνων σε νέα ελληνικά για τους Έλληνες και σε άλλες γλώσσες για τους ξένους, ώστε να λυθούν οι απορίες στους ορθοδόξους χριστιανούς -και όχι μόνο- κάθε εθνικότητας, για το ακριβές περιεχόμενο των κειμένων. Ώστε μπορεί το αρχαίο κείμενο από ατελώς γνωστό -ή ακόμη και άγνωστο για τους μη Έλληνες- να γίνει γνωστό και κατανοητό.
Μπορεί με την κατανόηση να διαβαστεί άψογα το αρχικό κείμενο από όλους τους αναγνώστες που έχουν αυτό το πρόβλημα κατανόησης του αρχαίου κειμένου που αναγιγνώσκουν, αυτή τη φορά όμως με τις σωστές συναισθηματικές αποχρώσεις που προσφέρει η πλήρης κατανόηση του περιεχομένου.
Η συνοπτικότατη ύλη του βοηθήματος αυτού δεν επιτρέπει να είναι μέρος της παρούσας εργασίας οι μεταφράσεις των κειμένων, υπάρχουν ωστόσο και πρέπει να μπορεί ο πιστός να ανατρέξει σε αυτές. Αλλά και όσες δεν υπάρχουν πρέπει να συμπληρωθούν. Η διευκόλυνση των πιστών είναι επιτέλους θέμα που χρονίζει και πρέπει να επιλυθεί άμεσα σε κάθε ναό.
Σε αυτή τη διευκόλυνση μεγάλη βοήθεια προσφέρουν βοηθητικά βιβλία όπως το Εγκόλπιον Ψάλτου και Αναγνώστου όπου περιέχονται τα είδη των Εσπερινών, Όρθρων και Θείας λειτουργίας και η χρήση του είναι το επόμενο βήμα.
Μπορεί να κάνει ο πιστός που δεν είναι ακόμη αναγνώστης ή ψάλτης με βάση το έργο αυτό εξάσκηση με μια λεπτομερέστερη κατατόπιση πριν ανεβεί στο αναλόγιο ώστε να εξοικειωθεί με τη σειρά που εξελίσσονται ακολουθίες και λειτουργίες.
Βασιζόμενοι σε αυτή την αίσθηση της οικειότητας με τα κείμενα, θα μπορούσαμε, να την εκμεταλλευτούμε παίρνοντας την πρωτοβουλία για συμμετοχή και προσφορά βοήθειας στην εκκλησία, συζητώντας με τον ιερέα μας: το πως μπορούμε να γίνουμε αναγνώστες και να βοηθήσουμε στο Αναλόγιο.
Είναι ίσως το πρώτο βήμα για να γίνουμε και ψάλτες, ακόμη κι αν νομίζουμε πως δεν έχουμε ιδιαίτερα φωνητικά εφόδια.
Οι ψάλτες δεν είναι τραγουδιστές για να μας εντυπωσιάζουν με το ταλέντο τους, είναι κατώτεροι κληρικοί, που ο ρόλος τους είναι να παρουσιάζουν, με καθαρότητα και διαύγεια εκφοράς λόγου το σωστό πνεύμα των κειμένων και να το υποστηρίξουν με συγκεκριμένο θελκτικό ύφος: τον ανάλογο ρυθμικό και μελωδικό τρόπο ή 'Ηχο. Είναι κάτι, που μπορεί, να μάθει σχεδόν ο καθένας -μόνο όσοι δεν έχουν καμιά αίσθηση ρυθμού κι μελωδίας είναι ακατάλληλοι- με λίγη προσπάθεια, ειδικά δε για τον αναγνώστη που γνωρίζει τα κείμενα και τα εργαλεία του έργου του ψάλτη, είναι ακόμη πιο εύκολο. Εξάλλου η εκκλησία μας εκτιμά την προσφορά από το περίσσευμα καρδιάς περισσότερο από το περίσσευμα ταλέντου, που εννοείται βοηθάει αλλά δεν προαπαιτείται.
Οι αναγνώστες που θα μάθουν την τεχνική και θα εξασκηθούν στους ήχους μέσω των μαθημάτων του ιερέα αρχικά και στη συνέχεια της σχολής καθ' ημάς ή βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής, εξελίσσονται έχοντας την σωστή εκπαίδευση και νοοτροπία, έτσι αποδίδουν άριστα στο έργο τους και στην προσφορά τους.
Οι υπάρχοντες ψάλτες επίσης αποδίδουν καλύτερα ομαδικά και επιπλέον ξεκουράζονται κάπως αφήνοντας μέρος από τον φόρτο εργασίας στον νέο ψάλτη. Μέρος τέτοιο που μπορεί να φέρει σε πέρας ο νέος ψάλτης αποκτώντας εμπειρία και εξοικείωση μα και προσφέρει μερική ξεκούραση στον παλαιότερο ψάλτη.
Όλα αυτά ως μέρος του βοηθήματος, που φέρει ο πιστός μαζί του.
Επιβάλλεται όμως και η ανάγνωση του αρχαίου κειμένου από τον πιστό παράλληλα με τους αναγνώστες και ψάλτες επομένως πλησίασμα στο ψαλτήρι αρχικά, και στη συνέχεια ανέβασμα σε αυτό με την άδεια και υπόδειξη του ιερέα πάντοτε.Με καθοδήγηση για τον κατάλληλο χρόνο και το κατάλληλο χωρίο για την εξάσκηση ως υποψήφιοι αναγνώστες.
Θα βοηθήσει πολύ την εκκλησία μας στην στελέχωση και στον καταμερισμό του λειτουργικού έργου της :
-Η εξέλιξη των πιστών σε νέους αναγνώστες.
-Τα μαθήματα κατάρτισης αναγνωστών και ψαλτών από τον ιερέα σε νέους αναγνώστες.
-Η προώθηση των φιλομαθών αναγνωστών σε Σχολή καθ' ημάς ή βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής.
Όλα αυτά φαινομενικά έπονται της πνευματικής μόρφωσης και καθοδήγησης που προαπαιτείται και προηγείται στη αγωνία των ιερέων κάθε βαθμίδος να επιτελέσουν το θεάρεστο έργο τους.
Τα χαμηλά είναι εξίσου σημαντικά στην αντίληψη μου επειδή είναι μου φαίνονται σαν τη πρώτη σειρά σκαλοπατιών σε μια πνευματική ανέλιξη και ωστόσο η έλλειψη τους στερεί ή απλά δυσχεραίνει την άνοδο σε εμάς τους πολλούς με τα μικρά πνευματικά πόδια.
